Căn cứ Điều 472 Bộ luật Dân sự 2015 và Điều 121 Luật Nhà ở 2014, sửa đổi bổ sung năm 2019, 2020, giữa chị và người thuê nhà có xác lập Hợp đồng thuê nhà. Theo thông tin chị cung cấp, phía bên thuê đã vi phạm nghĩa vụ thanh toán vì không trả tiền thuê nhà đầy đủ, hợp đồng thuê nhà cũng đã hết hạn.

Do luật sư chưa rõ trong hợp đồng thuê nhà các bên thỏa thuận như thế nào về quyền và nghĩa vụ của hai bên khi hợp đồng thuê nhà ở hết hạn hay một bên vi phạm nghĩa vụ. Vì vậy, luật sư tư vấn theo hai trường hợp:

- Nếu trong hợp đồng có điều khoản thỏa thuận giải quyết, bao gồm cả việc một bên phải trả lại nhà ở khi hết thời hạn thuê nhà hay quyền của bên cho thuê trong trường hợp hết thời hạn hợp đồng mà bên thuê không chịu di dời các đồ đạc ra khỏi nhà thuê thì các bên sẽ giải quyết theo thỏa thuận.

- Trường hợp các bên không có thỏa thuận, việc giải quyết sẽ được thực hiện theo quy định của pháp luật. Cụ thể, điểm a khoản 2 Điều 131 Luật Nhà ở, quy định hợp đồng thuê nhà hết hạn là một trong những trường hợp chấm dứt hợp đồng. Theo đó, các bên sẽ thực hiện các thủ tục để bàn giao lại nhà ở, trả lại nguyên trạng, giải quyết dứt điểm các quyền và nghĩa vụ liên quan của hai bên.

Trong các quy định về quyền và nghĩa vụ của bên cho thuê nhà ở tại Điều 10, Điều 11 Luật Nhà ở và các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan, pháp luật hiện hành không có bất kỳ quy định nào cho phép bên cho thuê nhà ở được tự ý dọn đồ đạc của bên thuê ra ngoài cho dù hợp đồng hết thời hạn hay bên thuê có hành vi vi phạm nghĩa vụ của hợp đồng.

Thậm chí, trường hợp làm mất mát, hư hỏng tài sản, bên cho thuê còn có thể bị bên thuê khởi kiện yêu cầu trả lại tài sản và bồi thường thiệt hại. Nặng hơn có thể bị xử lý hành chính về hành vi Chiếm giữ trái phép tài sản của người khác (theo điểm đ khoản 2 Điều 15 Nghị định 144/2021/NĐ-CP) hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội Chiếm giữ trái phép tài sản theo quy định tại Điều 176 Bộ luật Hình sự 2015, được bổ sung bởi điểm d khoản 1 Điều 2 Luật sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017.

Do vậy, để đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của mình, chị có thể làm văn bản thông báo cho bên thuê về việc hợp đồng thuê nhà đã chấm dứt, đồng thời yêu cầu bên thuê phải dọn dẹp đồ đạc ra khỏi nhà thuê, trả lại nguyên hiện trạng. Lưu ý, trong thông báo ấn định rõ thời hạn bên thuê nhà phải thực hiện nghĩa vụ này.

Trường hợp bên thuê nhà không thực hiện, chị phải tiến hành khởi kiện ra tòa án có thẩm quyền để yêu cầu giải quyết. Cụ thể, buộc bên thuê nhà phải chấm dứt hành vi xâm phạm (sử dụng bất hợp pháp tài sản thuê khi hợp đồng thuê đã hết hạn) theo quy định tại điểm a, h khoản 1 Điều 10 Luật Nhà ở; khoản 2 Điều 11, Điều 14, Điều 186, 189, 192 Bộ luật Dân sự.